Vertaald door Karina Van Santen en Martine Vosmaer
Later hadden we vaak een boek bij ons. Later. Toen we eindelijk een beetje groter waren maar nog lang niet zo groot als de rest namen we boeken mee. O ladingen boeken. En gingen ermee in het gras bij de boom zitten. Eigenlijk maar één boek. Precies, maar één. Heel veel boeken, één tegelijk.
Een raar gedoe
Buiten lezen op een zomermiddag, het is een kunst. 'Een raar gedoe’. Grappig, hoe Bennett "ledigheid" (nietsdoen, ontspannen...) verbindt aan vereiste capaciteiten en context. Ga er maar aan staan in tijden van FOMO en PISA-meting. “De toekomst van een verworvenheid is onvoorspelbaar.” Het citaat uit Mémoire de fille (Annie Ernaux) komt het genoegen van literatuur en leven een mooie tik geven. Hélaba!
KASSA 19 is het verhaal van een passionele zoektocht: een lezeres die schrijfster wordt en vertelt over haar relatie met de dingen die haar omgeven. Van oefenschrift tot Times Magazine. Sterf en herleef met iedere pagina die je omslaat. ’Is er iets ergers dat een jonge vrouw kan overkomen dan beroofd te worden van aandrift? Dan haar bonzende belofte verspild te zien worden?’
Heldere sprankeling
Terwijl het schoolmeisje opgroeit in een arbeidersstadje verandert alles en iedereen. Zoals de hoop klei in de grond in de buurt waar ze woonden: 'Die was grijs en rook schoon en was heerlijk om in te graven en te porren. Klei is heel wat anders dan modder en deed me nooit aan de Eerste Wereldoorlog denken. Integendeel.' Ook het plezier dat grootmoeder beleefde aan fluwelen subtekst - "Dat zou je niet aan haar afzien" - evolueert: 'Ze zei zelden of nooit zoiets over een man. Ze praatte niet veel over mannen. Ik kreeg de indruk dat je volgens haar, wat mannen betrof, precies aan ze kon zien wat ze van plan waren.' En die leraar, de ontdekker van haar talent: 'Ik gaf hem de verhalen op vrijdag zodat ze drie nachten en twee dagen bij hem thuis waren... ik was ergens waar ik niet hoorde te zijn. Ik was bij hem - en hij was bij mij... Schrijven kon dat bewerkstelligen...'
De wereld van T. Superbus
Als studente literatuur begint ze een verhaal te schrijven over Tarquinius Superbus 'die in een zeer elegante Europese stad woonde ergens in een voorbije eeuw’. Wat moet ze allemaal in ogenschouw nemen? 'Naast het taalgebruik, is er ook de kwestie van Tarquinius' kledij en appartement'. Hoever kan ze gaan in die verbeelding? Wanneer gaan accessoires de geloofwaardigheid ondermijnen? 'Soms zag ik hem als een verzonnen figuur uit de commedia dell’arte, het volgende moment is hij kwiek met een zwierige driekante steek... Hij voerde vaak een wandelstok met zilveren knop...' Zijn appartement krijgt de charme van aubergines: 'strak verpakt in een glanzend kogelvrij duister.'
Altijd wanneer Tarquinius Superbus ergens jubelend over was, in zijn nopjes met een nieuwe snuisterij van filigraan, of misschien zinderend van verliefde vreugde om een erotisch prulletje, was hij hoogstwaarschijnlijk in Wenen.
Tussen de lijnen vernemen we dat ze het verhaal nu, twintig jaar later, opnieuw schrijft. Ze herinnert het vierkante plafond van haar vage boudoir, haar favoriete droomplek in het studentenhuis ‘waar ik me onbespied voelde en helemaal weg bij iedereen en alles en misschien speelde ik van alles terwijl ik erin zat.’
Er waren natuurlijk douches maar die gebruikte ik bijna nooit omdat gemeenschappelijke douches me altijd deden denken aan de vernietigingskampen dus nam ik liever een bad en er waren twee baden geloof ik, hoewel er misschien maar een was.
Het verhaal krijgt absurde wendingen, Tarquinius heeft zich een ongelooflijke bibliotheek met prachtige boeken aangeschaft. Al zijn er geruchten. Kwakzalverij! De Dokter wordt geroepen. '... het heeft natuurlijk geen zin om te zeggen dat de Dokter doodsbleek is geworden, dat bewijst niets aangezien de extreme bleekheid van het gezicht van de Dokter al is vermeld, misschien is het dan groen geworden... 'Tarquinius,' zegt hij plotseling, opkijkend... 'binnen de collectie is er één bladzij die niet blanco is – althans niet geheel. Er staat één zin op, dat is alles, meer niet – één zin. En deze ene zin bevat alles. Alles. Wie hem vindt, ondergaat een onmiddellijk en volkomen ontwaken.'
KASSA19 is een ode aan de verbeelding, briljant proza, het perfecte antigif. Schaduwen die naar de kant van de schoonheid leiden. Het boek is een ontdekking van de zuiverste soort. 'Hier, dit is voor jou'.
KASSA 19 van Claire-Louise Bennett is uitgegeven bij Koppernik. 256 blz. ISBN: 9789083174457