Afleiding is de bestaansreden van elke culturele oorlog, in welk tijdvak dan ook, en welke termen hij ook hanteert als wapens", schrijft Tom Lanoye over de worsteling.
Frontnieuws, nr.1
En wat nu, hoe verder? Viva La Feta? Fifty-seven channels and nothin‘ on? ‘Afleiding is de bestaansreden van elke culturele oorlog, in welk tijdvak dan ook, en welke termen hij ook hanteert als wapens’, schrijft Tom Lanoye over de worsteling. ‘Een wedstrijd om de meeste kijkers, de meeste bezoekers, de meeste sterren en de meeste likes’, hoe zinloos kan dat worden? Pascal Gielen tipt een huwelijk in Las Vegas-stijl. Achter gesloten deuren.
Dat alles komt van de ijdelheid”, herinnert ons de gehaaide Boorman uit Lijmen. “Ieder wil nummer één zijn of ten minste doorgaan voor nummer één. De meesten gaan er nog liever voor door dan zij erop gesteld zijn het werkelijk te wezen.
Geen verrassing dat Elsschot door je gedachten flitst tijdens het lezen van ‘Debatfiches van de Vlaamse elite’. ‘Politiek is een wereld van taal en taal is strijd. Klassenstrijd’. De échte taalstrijd draait om woorden die insluiten en uitsluiten. ‘Het gaat om de taal die culturele tegenstellingen uitvergroot om klassentegenstellingen weg te moffelen’. ‘Bij N-VA, Vlaams Belang, Voka en hun fellow travellers zijn ze daar bedreven in’ (spoiler!). Een team van auteurs (epo) is die slimmigheden gaan analyseren, van hondenfluitjes tot manipulatietechnieken. Hiermee willen ze rookgordijnen wegtrekken en de spiraal van verrechtsing stoppen. Alles samen geeft dat een verhaal in drie delen en een verklarende handleiding bij de newspeak, uw beloning. Totaal: 41 fiches. Herhaling werkt.
Een verhaal in drie delen
Deel 1, Creatieve verbeelding. U krijgt de feiten en fabels waarmee nationalisten dé Vlaamse identiteit creëren. Een verzonnen zelfbeeld naar een rechts-conservatief rolmodel. Drama: identiteit is een vaag gegeven, vatbaar voor ideologisch getouwtrek.
Deel 2, Oogkleppen. U hoort de liberale draaiorgels (denktanks) met bekende liedjes & melodietjes. The Sound of TINA (disciplinering). Drama: gewoonten en technieken die vastlopen, de krassen op de religie & natuurwet ‘Neoliberalisme’.
Deel 3, Crash. U wordt afgeleid! Uw manier van leven wordt bedreigd. Iedereen is bezorgd. Drama: toxische propaganda construeert een ‘zij’. Het toneel verandert in botsende beschavingen, oorlog en ondergang.
Frontnieuws, nr.2
Goed nieuws uit België, hoera! Die mensen van communicatie zijn grappig. Eindelijk heeft de deelstaat Vlaanderen reden om te juichen. In de categorieën Flanders, State of the Art en ‘Canon van Vlaanderen’ is het dubbel prijs voor solidariteit: ‘Elke gezonde samenleving is gebaseerd op de herverdeling van financiële middelen’;.‘Het refrein van de geldstromen naar Wallonië bewijst hoe succesvol de Vlaamse Beweging is geweest’. Het werk van Guy Vanthemsche is een referentie: helder en genuanceerd, hij blijft in dialoog. // Ook de flandrien is opgevallen na de veldslag in 1302: ‘een positief beeld dat weet te motiveren’, jubelt de dienst communicatie. In de woorden van de minister-president: “We klimmen uit het dal naar de top. Ook al is dat moeilijk. Nooit opgeven!”. Ken uw klassiekers, lees de Sportwereld uit 1922 en het dubbelportret met kempische renners: “Beiden kenden ‘eene weelde van zenuw- en spierenstelsel’, ‘een breedopengespannen sterke borstkas’ en ‘een forsigen kop’. Maar het was de flandrien die de bovenhand haalde door zijn ‘helder vernuft’, waardoor hij niet alleen de benen maar ook het hoofd liet draaien.” Dank aan Evelien Jonckheere voor de hint: ‘In het huidige mondiale en steeds diversere wielerklimaat is de flandrien op de fiets de Vlaamse strijd al lang ontgroeid. Nu de politiek nog’.
Creatieve verbeelding
Is dit lachen als een boer met kiespijn? Wie is dan dat ‘Vlaamse volk’ binnen een eigen Vlaamse staat? Een ‘ingebeelde gemeenschap’!? Blijkbaar gelden er bijzondere voorschriften. Hoe loopt zo’n stichtend gesprek met de kinders aan tafel? Ja, sparen, hard werken en ondernemen, dat is goed. En dan? Al die extra’s die nog volgen: ‘oorsprong’, ‘traditie’, ‘verbondenheid’, ‘morele orde’,… Is dat geen Anatomy of a Scandal? Selectie, interpretatie, mythevorming. Orwell heeft dat mooi beschreven in ‘Mijn land, rechts of links’. Ook Karim Zahidi neemt de proef op de som. Wat moeten we met die Vlaamse identiteit? Hoe en waarom zouden we die promoten? Vanwaar de schroom? Hij overloopt de verschillende doelstellingen die de vraag (kunnen) dienen: erkenning van het Nederlands, culturele ontvoogding, bestuurlijke autonomie,… en schakelt in ‘Alert’ wanneer ‘Boorman’ met zijn ‘tijdschrift’ aanklopt. Vooral Kunsten en Wetenschappen (verdamping en Verlichting) blijken onverzoenbaar. Chantal Mouffe is zijn referentie. Waarom zouden tradities niet ter discussie mogen staan? Een politieke identiteit krijgt pas vorm in de strijd voor een andere maatschappij. ‘In zoverre deze praktijken (sociaal, democratisch, ecologisch) een emancipatorisch karakter in zich dragen, is het de taak van links om ze te verdedigen.’ Opgelet!: ‘dergelijke identiteit is niet te vereenzelvigen met een nationale identiteit’. Dus toch maar oppassen met die Reset!
Dat geldt ook voor de hondenfluitjes: codewoorden die de angst voor de ander aanvuren. Ronald Reagan had het over ‘welfare queens’ in een Cadillac. Vlaams-nationalisten spreken over ‘de bezorgde burger’. Politieke hondenfluitjes zijn overal en dienen een duidelijk doel: verdeeldheid zaaien. Witte werkende mensen wijsmaken dat ze het beter zullen hebben als anderen minder rechten krijgen. Deniz Agbaba analyseert de volksmenners en doelgroep: ‘Vlaamse politici als xenofobe buiksprekers’. “Onder het mom van zelfbescherming en overlevingsdrang gaan ‘bezorgde burgers’ iedereen die anders is, afkeuren en zelfs verwerpen. Bezorgdheid wordt zo een dekmantel voor haat.” De Amerikaanse rechtsprofessor Ian Haney-Lopez, de auteur van Dog Whistle Politics (2014), ziet de mechanismen veranderen: “Europeanen hebben altijd geloofd dat een breed verspreide welvaart een actieve staat vereist. Die consensus wordt nu aangevallen door een nieuw verhaal: we moeten de staat wantrouwen omdat die ons niet beschermt tegen de invasie van vreemdelingen. En eenmaal je de staat wantrouwt, staat de deur open voor kleptocratie, oligarchen, nationalisme en een ondermijning van de democratie.” (De Standaard, 2018)
Inbeelding? Check ‘Tegenwoordig is elke crisis goed om budgettaire teugels te vieren’ (De Standaard, 7 apr. 2022). U volgt een specialist driebanden. https://www.standaard.be/cnt/dmf20220406_97658230
Hoe kan het anders? Gebruik de hulplijn ‘Het Vlaamse volk laat zich niet betuttelen’. Herken stereotypering aan het bepaalde lidwoord. Leer mensen denken in termen van populaties en niet in stereotypen. Ontdek ISOTYPE. http://www.gerdarntz.org/ Met de groeten van Jean-Paul Van Bendegem en de kiezelsteen. Andere tips: verlies geen tijd aan ‘Boorman’, kies LECTRR - “Chinese muur volgens N-VA” https://lectrr.be/nl/tags/Chinese%20Muur en smeed nieuwe coalities in de geest van ‘Merge Left’.
Frontnieuws, nr.3
De lastpakjes. Amazon verbiedt woorden ‘vakbond’ en ‘toilet’. Het zal VOKA worst wezen. Eerder kwamen er berichten over hoge werkdruk en strafpunten. Alsof Amazon de problemen onder de mat probeert te vegen? “Dat is absoluut niet het geval. Dit programma werd nog niet goedgekeurd. En zelfs als dat gebeurt, zullen we alleen woorden blokkeren die beledigend of intimiderend zijn. Op die manier willen we onze teams zo goed mogelijk beschermen.” (De Morgen, 7 apr.’22) “Het zal Voka worst wezen (mijn gedacht). Als de mantra ‘België barst’ haar belangen dient, dan zal ze complexloos de partijen steunen die dit beweren”. Inspiratie voor die Guilty habits kunnen ze vinden in de VOKA PAPERS, de nieuwe Thought Police. Met de fiches van Olivier Pintelon en Sacha Dierckx tank je vitamines voor een gezonde weerstand: ‘Werken tot 67 kan: vier hefbomen’ (altijd gerold!); “De belastingvoordelen voor de rijken zijn bijna zo beroemd als de Belgische chocolade”. (The Financial Times)
Personen wier arbeid onder geen enkel beding kan worden stopgezet voor onvoorziene omstandigheden, zoals een natuurramp, een pandemie of het einde van de wereld zoals wij die kennen.
Het gaat onder andere over zorgtaken, huishoudelijke taken op de benedenverdieping terwijl de ‘hardwerkende Vlaming’ boven telewerkt, het instant bezorgen van maaltijden, het aan de voordeur afleveren van spullen die de avond voordien uit verveling online zijn besteld. (bron: Herman Loos, Essentiële werkers)
Oogkleppen
‘Goed proza is als een vensterruit’, schrijft Orwell. Zodat burgers helder kunnen zien wat er gebeurt. Het kapen van woorden met een emancipatorische inhoud (bijv. vrijheid) is één van de trucs. In de newspeak van rechts wordt dat ‘vrij zijn van overheidsbemoeienis’. ‘Vlaanderen, dat is de Vlaamse economie; en talenten, dat zijn kapitalen: talentontwikkeling is investeringslogica. Het onderwijs wordt primair in deze logica ingeschreven’, bemerkt Rudi Laermans. ‘Excellereren, dat is de blijvende inspanning om te excellereren.’
‘Het verschil tussen de sportverslaggeving en het nieuws valt op’, leert de wegwijs. ‘Bij de sport beschouwen ze hun publiek als een groep die geïnteresseerd is in de mechanismes en de logica die het gehele spelelement sturen’. Het nieuws daarentegen verkleuterde. ‘Door de koudwatervrees voor kritische en structurele duiding, zeker als het over onze sociaaleconomische huishouding gaat, (…) sukkelen mensen de fuik in van verwarring, wantrouwen en rechtse kokervisies.’ Geen verrassing als je Michelle Graus over het verstandshuwelijk tussen N-VA en Van Thillo (DPG) herinnert. In zijn fiche over ‘onze media-economen’, maakt Jelle Versieren duidelijk hoe die lijn door ‘het extreme midden’ (Tariq Ali) gestaald wordt: “alternatieven worden afgedaan als gevaarlijke experimenten voor ‘de economie’.” Neoliberalisme duldt geen ideologische tegenspraak. Stijn Baert en Geert Noels zijn het equivalent van de ‘common sense’. “Hun expertise is compatibel met het medialandschap: korte soundbytes en oneliners. ‘Snoeien om te bloeien’, ‘de tering naar de nering zetten’, ‘de goede huisvader’,… Holle beeldtaal.” Neoliberale disciplinering is uitgaven financieren door belastingverhoging op arbeid of consumptie.
Oogkleppen! ‘Tijdens de coronacrisis kon de overheid niet ‘socialistisch’ genoeg zijn inzake noodsteun voor bedrijven. Vandaag komt daar uit de hoek van de werkgeversorganisaties, alweer het propageren van de begrotingsorthodoxie’, steekt Dominique Willaert. ‘Staar je niet blind op groeicijfers maar zet in op een meer egalitaire organisatie van de samenleving. Niet groei, maar sociaalecologische innovatie hebben we nodig’, schudt Robrecht Vanderbeeken. Zie trickle down economics als een kostelijke grap. ‘Groei is geen rijzend water, niet alle bootjes stijgen mee met de zee.’ Het fenomeen van de working poor illustreert het cynisme van liberale positivo’s. Optimisme van de wil is een fopspeen.
Crash
Soumission! Is het einde nabij? “The Glory of Europe is extinguished forever” zei Burke in 1793 over de Franse Revolutie. Democratisering is een nivellering naar beneden, een ziekte die het organisme aantast. Oswald Sprengler heeft dat in theorie gezet. Baudet, De Wever en Van Grieken spreken dezelfde taal. ‘De degeneratie van de natie of het cultureel verval van de gemeenschap zijn een centraal motief binnen het fascisme’, schrijft Ico Maly over de antiverlichting. Vandaag is dat moreel en cultureel verval. Omdat we ‘onze waarden’ niet verdedigen, omdat we onze cultuur en identiteit niet uitdragen. En de schuldigen? In het discours van rechtse politici ligt de oorzaak bij ‘links’, de soixante-huitards, ‘de wokeness-dictatuur’.
De belangrijkste macht van wokeness wordt in het leven geroepen door haar tegenmacht. Een antieke en conservatieve samenklontering die er alle belang bij heeft om haar woke tegenstander eerst zo groot, perfide en potent mogelijk te maken (‘dictatuur’), om hem vervolgens te kunnen bestrijden als was de inzet het voortbestaan van onze planeet en al haar voortbrengselen. - Tom Lanoye
De tactiek is veel kabaal maken, polariseren en opponenten in diskrediet brengen. ‘Als die discussie maar heftig genoeg is, gebruiken we dat verstand niet om broodnodige vergelijkingen te maken’. Lanoye noemt er één uit de vele: ‘Het afgelopen decennium is de kinderarmoede verdubbeld. Net als de dotatie aan politieke partijen. En net als de vastgoedportefeuille van sommige politici. Niet aan een of andere obscure Amerikaanse univ. Hier. In België én in Vlaanderen.’
En de ‘botsende beschavingen’, zijn we die vergeten? ‘Hoe vaak moet je een verzinsel weerleggen?’ is de repliek van Lucas Catherine. Jonathan Lyons, auteur van Het huis der wijsheid (2010), zegt het zo: ‘De Arabische wetenschap en filosofie heeft de christelijke wereld gered van onwetendheid en heeft überhaupt het idee van het Westen mogelijk gemaakt.’ Dat is pijnlijk genoeg voor wie de islam graag framet als achterlijke cultuur.
Matrix-quotering: blauwblauw voor (fatsoenlijk) rechts & Guldensporen, rood voor b-sides, yin yang & yank. 'Lezen is denken met andermans hoofd', zei Schopenhauer. Debatfiches zijn dus even zoveel stemmen die je grenzen verleggen. Voorlopig kan dat nog. Kies dan wel voor the red pill.
Debatfiches van de Vlaamse elite van Robrecht Vanderbeeken & Karim Zahidi is uitgegeven door Epo. 255 blz. ISBN: 9789462673670